Steungroep
Mpokolo Congo vzw

Wat is "Mpokolo wa Muoyo"?

Het begin van het centrum

Geconfronteerd met een vluchtelingenstroom vanuit de Katanga-provincie naar het gebied van de Kasai in 1992, begonnen enkele mensen van Kananga de kinderen die in de chaos hun familie waren kwijtgeraakt, op te vangen. De bedoeling was die kinderen tijdelijk onderdak, voedsel, geneeskundige verzorging, kleding, enz. te verstrekken en op zoek te gaan naar familieleden om zo hun familiehereniging mogelijk te maken.

Maar al vlug zorgde een verdere ontwrichting van de maatschappij in Congo voor een toeloop van andere gemarginaliseerde mensen – vooral verwaarloosde kinderen – die niet uit Katanga waren gevlucht. Dit leidde tot de ontwikkeling van een meer gestructureerd opvangcentrum. Mpokolo wa Muoyo is een transitcentrum dat bij de start kon rekenen op de morele en logistieke steun van de plaatselijke vestiging van de Missiecongregatie van Scheut. In 1996 werd het centrum erkend als vzw door de Congolese overheid.

Verwaarloosde kinderen

De jarenlange concrete ervaringen van het centrum tonen aan dat er vele vormen van verwaarlozing zijn waarvan dakloze kinderen het slachtoffer zijn:

  • wezen;
  • kinderen die hun thuis ontvluchten omwille van honger, beschuldigingen van bezetenheid, gewelddadige ouders, echtelijke ruzies, spanningen met hun stiefvader of -moeder, langdurige afwezigheid van de ouders;
  • kinderen die weggejaagd worden omdat ze een mentale, karakteriële of fysische beperking hebben;
  • kindsoldaten;
  • aan hennep verslaafde kinderen;
  • verkrachte kinderen, kind-moeders, kind-hoertjes;
  • kinderen die hun straf in de plaatselijke gevangenis hebben uitgezeten en niet meer aanvaard worden door hun ouders;
  • ontvoerde kinderen en oorlogsvluchtelingen.

In 2013 werd het centrum uitgedaagd door een nieuw fenomeen: kinderen werden ontvoerd en door misdaadorganisaties misbruikt om in de hoofdstad Kinshasa te gaan stelen. Als een ware Child Focus wist het centrum vele kinderen terug te halen.

Vanaf augustus 2016 werden vele kinderen opgevangen die in samenspraak met het kindertribunaal van Kananga uit de gevangenis ontslagen waren, nadat ze lukraak door het leger waren opgepakt in de context van een bloedige opstand in de provincie van Centraal-Kasai. Die onlusten zijn er ook de oorzaak van dat sindsdien heel wat vluchtende families en alleenstaande kinderen in het centrum belanden.

De opvang van al deze kinderen met verschillende achtergrond toont aan dat Mpokolo wa Muoyo zich niet beperkt tot het aanvaarden van kinderen van welbepaalde doelgroepen. Zonder enige voorwaarde speelt het centrum positief in op alle nieuwe noodsituaties die kinderen treffen.

Opvang in het centrum en terugkeer naar de familie

In de periode van 1992 tot 2016 bedroeg de bezettingsgraad in het centrum per dag 45 tot 85 mensen, onder wie 80 à 90 % kinderen. Dit komt er op neer dat jaarlijks ca. 500 daklozen in het centrum onderdak en bescherming vinden. Ten gevolge van de bloedige opstand in het Kasai-gebied, ving het centrum in 2017 meer dan 830 mensen op met een dagelijkse bezettingsgraad van gemiddeld 100 mensen, onder wie 80 kinderen.

Het onthaal en de opvang in Mpokolo wa Muoyo gebeurt door tien huisvaders en huismoeders uit Kananga. Zij zorgen voor de keuken, de aankopen, de was, de hygiëne, het onderhoud van het centrum, de geneeskundige zorgen, de administratie en de boekhouding. Veel tijd wordt besteed aan het aandachtig luisteren naar de levensverhalen van de mensen. Dit is een belangrijke voorwaarde om een duurzame oplossing te kunnen aanbieden. De twee sociale assistenten hebben als hoofdopdracht contact te zoeken met familieleden om de terugkeer van de gasten voor te bereiden, waar ook in Congo. Ze beschikken elk over een motor en een gsm om te lande te opereren.

Na een verblijf van enkele weken tot enkele maanden in het centrum en het nodige oriënteringswerk worden onze gasten begeleid om bij teruggevonden familie een nieuwe start in hun leven te nemen en hun toekomst uit te bouwen. Een duurzame oplossing van het probleem van verwaarlozing en marginalisatie van kinderen wordt dus gezocht in hun eigen familie. Want opgroeien in familieverband biedt de meest natuurlijke en evenwichtige opvoeding aan die duurzamer is dan bijvoorbeeld een goed georganiseerd maar kunstmatig leven in een weeshuis. Vandaar dat “Mpokolo wa Muoyo” een goede naamkeuze is, het betekent immers “Bron van Leven”, springplank naar een nieuw leven.

Samenwerking met anderen

Het centrum Mpokolo wa Muoyo is een sterkhouder in de streek. Dat blijkt helaas uit het succes en uit het feit dat de overheid, de staatsgevangenis, de kinderrechtbank, de parochies, de marktvrouwen en de oudere straatjongeren maar al te graag kinderen doorverwijzen naar het centrum. Voorts zijn er goede contacten met al de relevante religieuze gemeenschappen, ook de islamitische, en met humanitaire organismen die al of niet recentelijk neergestreken zijn in Kananga. UNICEF heeft sinds jaren goede relaties met Mpokolo wa Muoyo. De vredesmacht van de UNO aanvaardt kinderen van het centrum op zijn vluchten naar Lubumbashi en Kinshasa waar de betrokken kinderen aan hun familie worden toevertrouwd. De geneeskundige zorgen van de oorlogsgekwetsten die in Mpokolo wa Muoyo belanden, worden gedragen door de Belgische Artsen zonder Grenzen en het centrum voorziet maaltijden voor de alleenstaande zieken die in handen zijn van de Artsen zonder Grenzen. Het Internationale Rode Kruis helpt ook in bepaalde gevallen. Al deze organismen zien het centrum als een belangrijke partner.

Mpokolo wa Muoyo werkt ook nauw samen met andere lokale centra die zich het lot van de verwaarloosde jeugd aantrekken, zowel in Kananga als in de steden Mbujimayi, Lubumbashi en Kinshasa.

Een uniek centrum

Het specifieke van het centrum Mpokolo wa Muoyo is dat het daklozen – zowel kinderen als volwassenen – die weg willen van hun leven op straat, zonder onderscheid opneemt met de bedoeling hen naar hun familie terug te brengen. Veel opvangcentra in Congo beperken zich tot een bepaalde doelgroep: alleen kleine kinderen of alleen jongeren die een vorming zoeken, of alleen meisjes of alleen jongens, of bejaarden of gehandicapten of aidspatiënten, enz. En meestal zijn die centra gebaseerd op een internaat en onderwijs. Het unieke van Mpokolo wa Muoyo is dat het daklozen aanvaardt van iedere leeftijd, met eender welke beperking. Ook dat het de verantwoordelijkheid voor de toekomst van de betrokkene – zoals onderwijs voor het kind – toevertrouwt aan de familie en de plaatselijke gemeenschap. Op deze manier zorgen de herstelde familiebanden er voor dat daklozen niet permanent afhankelijk blijven van bedelen of stelen op straat, of van een opvangcentrum om te overleven. In die zin is de werking van Mpokolo wa Muoyo uniek in Congo.

Financiën

Tot nog toe wist het opvangcentrum zich financieel te behelpen door zuinig beheer en met voornamelijk financiële giften uit het buitenland, vooral van mensen van goede wil in België en Nederland. Maar sinds enkele jaren is dit onvoldoende want de geraamde kosten van de totale werking van het opvangcentrum op basis van een verblijf van 100 mensen per dag lopen op tot ongeveer 160.000 € per jaar.

Er zijn ook bepaalde noodzakelijke verbeteringen aan de werking van het centrum aan te brengen, maar die zijn momenteel niet uit te voeren omdat de kosten te hoog oplopen.

Het betreft:

  • De aanwerving van een opvoeder die dagelijks de kinderen op een creatieve en leerzame manier zou kunnen begeleiden doorheen sport en spel.
  • De aanwerving van een secretaris om het administratieve werk op een geïnformatiseerde wijze op punt te stellen.
  • De psychotherapeutische vorming van verplegend personeel ter begeleiding van kinderen die verslaafd zijn aan drugs, sterke gedragsafwijkingen vertonen, permanent agressief zijn, te kampen hebben met een erg benadrukt seksueel overschrijdend gedrag, en sinds vorig jaar kinderen met traumatische oorlogservaringen.
  • Een terrein van ca. 18 are dat grenst aan het centrum, staat te koop voor 39.000 €. De aanschaf ervan zou de droom waarmaken om een eigen groentetuin aan te leggen en meer beveiligde speelruimte voor de kinderen te voorzien.
  • Verder denkt het centrum aan de aankoop van twee containers die als opslagruimte van aangekochte granen zouden kunnen dienst doen; de installatie van verlichting op basis van zonnepanelen; de boring van een waterput en de plaatsing van een manuele waterpomp.

Deze dromen nopen Mpokolo wa Muoyo uit te kijken naar een meer soliede en ruimere financiële basis. Daarom werd aan sympathisanten in België gevraagd een steungroep op te richten. De feitelijke vereniging Mpokolo-Congo is hiervan het resultaat, wat moge blijken uit haar statuten (zie de statuten op deze website).

Een gewaardeerd centrum

Mpokolo wa Muoyo heeft zich al 25 jaar bewezen.
Het kan model staan voor zeer nabije en duurzame hulpverlening aan fragiele mensen in verpauperde regio’s, waar ook ter wereld.

  • Het centrum is gedragen door de plaatselijke gemeenschap (weliswaar met een overheid die in gebreke blijft).
  • Het centrum is bijgestaan door heel wat vrijwilligers die overal helpen zoeken naar familiebanden.
  • Het centrum is ingebed in een ruim uitgebouwd netwerk van samenwerking met veel centra die werken rond beveiliging en welzijn van kinderen, en van contacten met de bevoegde staatsinstellingen en de aanwezige nationale en internationale organismen.
  • Het centrum werkt met een gemotiveerde ploeg die in dienstbaarheid en overleg de ene crisis na de andere in Congo doorstaat.
  • Het centrum werkt met een filosofie van kwetsbare mensen ’thuis’ te brengen en levenskansen te bieden door beroep te doen op hun enorme veerkracht en op die van hun familie.

Daarom is het centrum meer dan een opvangcentrum. Het is een bron van nieuw leven voor kinderen en volwassenen die beschouwd worden als “verloren, opgegeven en afgeschreven mensen” maar die er weer bovenop komen dank zij hernieuwde familiebanden.